In het jaar 1880 stapte hij over naar de Engelse rederij ‘White Star Line’. Daar maakte hij al snel promotie: zeven jaar nadat hij bij de rederij kwam werken voerde hij al de commando over het passagiersschip de ‘SS Republic’. Tijdens zijn werk bij de White Star Line heeft Edward acht verschillende schepen onder zijn commando gehad. In deze periode werd hij vaak met de klok geconfronteerd met lastige zaken. Zoals:
In het jaar 1889, een schip dat onder zijn commando voer liep bij het binnenvaren van de haven in New York aan de grond, hierbij kwamen drie stokers om het leven en zeven collegae raakten gewond door een breuk van een stoomketelleiding
Tijdens de tweede Boerenoorlog, voerde Edward het commando over schepen die troepen van Engeland naar Zuid-Afrika transporteerden. Voor zijn inspanningen tijdens de de oorlog werd hij meermaals beloond, zo kreeg hij in de toekomst zowel het RD (predicaat Reserve Decoration) als RNR (Royal Navy Reserve) achter zijn naam en verwierf hij de rang van kapitein bij de Britse marine
In het jaar 1904, bereikte hij zijn hoogtepunt in zijn carrière, toen werd hij door de White Star Line als commadore (eerstverantwoordelijke) over de rederij haar vlaggenschepen aangesteld.
In het jaar 1907, Als kapitein droeg Edward bij aan de jubelstemming die in de Britse koopvaardij heerste ten aanzien van de nieuwste technieken bij de bouw van oceaanschepen, van het geweld der zee viel niets meer te verwachten. zo stelde Edward in een interview met een verslaggever van de New York Times:
‘Ik kan mij niet voorstellen dat zich een probleem zou kunnen voordoen waardoor een van deze nieuwe schepen ooit nog tot zinken kan worden gebracht en dat ze averij oplopen die niet meer te herstellen valt. Tegenwoordig is de scheepvaart zover dat we definitief hebben afgerekend met dit soort voorvallen’
In zijn laatste jaren ( vanaf 1907) verliep zijn carrière zonder incidenten, op één incident na, dit was in het jaar 1911, toen de Olympic in aanvaring kwam met de Britse oorlogsschip SS Hawke. Op 20 september 1911, toen de Olympic rond het eiland Wight voer, was er nog een ander schip in de buurt, de kruiser HMS Hawke van 7350 brt. De Hawke werd door de 45.000 brt metende Olympic meegezogen en boorde zich net achter de hoofdmast van de Olympic in de romp. Twee compartimenten liepen vol. Kapitein Edward John Smith wist dat dat niet genoeg was om de Olympic te doen zinken, maar de reis voortzetten was onmogelijk. Men kon ook niet terug naar Southampton, omdat het tij dat niet toeliet. Er zat niets anders op dan de 1300 passagiers met kleinere schepen naar wal te verschepen. Het schip zelf voer naar Belfast om op de werf van Harland and Wolff opgelapt te worden. Op 20 november kon het schip zijn normale schema hervatten.
Aan de vooravond van de afvaart van de Titanic, was Edward de man met het meest aantal dienstjaren. Het feit dat Edward goed op de hoogte was van de nieuwste technologische ontwikkelingen en snufjes op het gebied van de scheepvaart, en het feit dat hij een grote populariteit onder de passagiers uit de hoogste kringen genoot – zijn bijnaam was niet voor niets “millionaire’s captain” – deed de directie van de White Star Line op 10 april 1912 besluiten om hem het gezag over de Titanic tijdens diens maidentrip toe te vertrouwen.
Hoewel er geruchten gingen dat Smith na de eerste reis van de Titanic met pensioen zou gaan, beweerde een historicus ooit dat Smith pas met pensioen zou gaan na de maidentrip van de Gigantic (het schip dat later in Britannic werd omgedoopt), het derde schip van de “triple screw Olympic” klasse. Voor de eventuele opvolging van Smith na de maidentrip van de Titanic is geen bewijs gevonden.
Smith stond bekend om zijn vastberadenheid. Echter, een aantal voorvallen zoals een brand op een schip in 1906 en een kolenbunkerbrand in 1901, op welke schepen hij beide het commando voerde, maken, gezien de manier waarop hij hiermee omging, dat hij zaken nogal laconiek aanpakte; dat hij in feite dit soort – in de ogen van anderen nogal ernstige – zaken met een zekere nonchalance bezag. Zeer opmerkelijk in deze is de kolenbunkerbrand aan boord van de Titanic, vlak voor de aanvang van diens eerste reis, die niet aan een van de dienstdoende inspecteurs werd gerapporteerd.
