Om 23:40 werd kapitein Edward Smith wakker door de aanvaring en haastte zich vervolgens naar de brug. Hij ontving het rapport van de aanvaring van de eerste stuurman William Murdoch, hij had die nacht de wacht, en gaf vervolgens Thomas Andrews, de ontwerper van de Titanic, de opdracht op inspectie te gaan. Edward gaf onmiddellijk het bevel om de reddingsboten klaar te maken, maar hij aarzelde om bevel te geven om de passagiers in te laden.
Er is weinig bekend over zijn laatste twee uren op de Titanic. Het leek alsof zijn legendarische leiderschap hem verlaten had, hij was merkwaardig onbeslist en ongewoon behoedzaam. Kapitein Edward werd het laatst gezien op de brug, waar hij het laatste bevel tot het verlaten van het schip gaf. Men vermoed dat hij geen enkele poging heeft gedaan om zichzelf te redden en is hij met zijn schip te onder gegaan. Sommige hebben beweerd dat hij eerst nog een kind uit het water heeft gered en weer anderen zeggen dat hij zichzelf met een pistoolschot om het leven heeft gebracht. Zijn lichaam is nooit geïdentificeerd. Maar bovenal stond hij bekend als een moedig man die tot het laatste moment klaar heeft gestaan voor de passagiers.
#/media/File:Titanic_the_sinking.jpg){kind=link}